Ören Yeri Nedir?

 

 

 

Eski uygarlıklardan günümüze kadar gelmiş, yapıları belirgin ve o medeniyetin kültür sanat tarih vb özelliklerini barındıran yaşantı yerlerine ören yerleri adını veririz. Antik kentler höyükler vb yerleşkeler bunlara örnektir. Biz defineciler açısından araştırılmaya değer yerler olsalar dahi, bir çoğu sit alanı kapsamında olduğundan dolayı devletin himayesi altındadır ve bilinçsiz çalışmalar yapılmamalıdır. Çünkü istemeden de olsa kültür varlıklarına verilebilecek bir zarar, belki de tarihe ışık tutacak bir bilginin sonunu getirebilir. Bu nedenle izinsiz çalışmalardan kaçınalım.

 

Ören Yerleri Nasıl Tespit Edilir?

 

 

 

Hepimizin bildiği ama sıkça unuttuğumuz bir şeyden bahsetmek istiyorum. Taşlar!

Taşlar geçmişten günümüze değin yapılarımızın değişmez parçasıdır. Örme duvarlar, oyma duvarlar, sıvalı taşlar, kesilmiş taşlar, bindirme taşlar, mağaralar, kullanım amaçlı şekil verilmiş taşlar... Bunların tamamı ören yeri tespitinde başlıca etkenlerden biridir. Taş olmazsa, yapı olmazsa, sığınılacak bir yuva olmaz, yaşantı olmaz.

 

Diğer önemli etken ise su! İnsanlar yaşamak için suya ihtiyaç duyar. Bu nedenle yaşantı yerlerinin yakınında muhakkak su kaynağı olmalı. Bu faaliyette yada kurumuş bir akarsu olabilir, pınar olabilir, kuyu olabilir, çeşme yada göze olabilir. Ama su yaşantı yerleri için mutlak ihtiyaçtır. Su illaki olacak.

 

Bir başka etken, kalıntılar! İnsan yapısı eşyalar illaki zaman faktöründen dolayı doğada zarar görmektedir. Fakat tamamen kaybolması için gereken süre çok uzundur. Bu nedenle ören yerlerinde kiremit ve tuğla parçacıkları, cam yada boncuk parçaları, şekil verilmiş taşlar ( ki özellikle çakmak taşları), kurşun metali kalıntıları ( bazı yapı parçalarını tutturmakta kullanılır) paslı demir parçaları, çivi vs... Bunlar yaşam alanlarının habercileridir.

 

Bölgeye aykırı yaşlı ağaçlar! Düşünün ki çamlık bir alanda dolaşırken diğer ağaçlara nazaran daha yaşlı bir çitlembik ağacı gördünüz. İnceleyin. Ağaçlardaki budama izleri, alakasız yerlerdeki meyve ağaçları vs... Tüm bu faktörler ören yerlerinin ve yaşantının habercisidir.

 

Ören Yerlerinde Nereler İncelenebilir?

 

 

 

Ören yerleri yaşantı alanları olduğu için toplu saklantı, büyük define vs bulmak çok istisnai bir durumdur. Bu nedenle bu alanlar günümüz tabirince tek tek yapmaya daha müsaittir. Tek sikkeler, yüzük, küpe vb gibi kayıp eşyalar, inançlara göre haç vb kolye uçları bulunabilir. Güzel ayrımlı bir vlf cihaz işinizi görecektir. Ören yerlerinde mineral, kiremit ve demir kalıntıları bolca olduğundan cihazınızı buna göre seçin derim. İncelenmesi gereken yerler sırasıyla şunlardır.

 

• İbadethaneler: Her medeniyette insanlar bir inan biçimine sahipti ve ibadetler için toplanılan alanlar olurdu. Kiliseler, şapeller, bazilikalar, sinegoglar, kült alanları vs. Öncelikle bu yerleri bulursanız, belki bir haç yada el yazması kitap vs bulabilirsiniz. Pagan ve şaman inancında kullanılan ayin aletleri genelde tahta kemik ve tütsülerden oluştuğu için bu alanlarda pek bir şey bulamayabilirsiniz. Belki muhtemel bir kase yada amfora yada heykel (İnşaAllah )... Fakat batıl olmayan dinlere mensup yaşam alanlarında olması muhtemel materyaller daha kalıcı ve değerlidir.
• Kuyu, Pınar ve Çeşmeler: Hazırlıksız saldırı olduğunda yada kaçmak durumunda kalındığında öre yeri sakinleri yoldaki risklerden dolayı taşıyamacakları değerli eşyalarını yeri kaybolmayacak sabit yerlere saklarlar. Bu nedenle bu yapıları araştırmakta fayda vardır. Bu yapılarda farklı taş yada işaret varsa heyecanlanmak serbest
• Yaşlı Ağaçlar:  Tamamen bir üstteki su kaynaklarında bahsettiğim aynı nedenlerden dolayı ağaçlar dipleri yada kovukları saklantıya uygun yerlerdir. Bu tür saklantılarda ağaçlar işaret olarak baz alınır, yada ağaç üzerine işaret bırakılır. Ermeni ve Rumlar da ağaç yada kayalara saplanmış çiviler bunlara örnektir.
• Değirmenler: Eski uygarlıklarda geçim kaynağı ya hayvancılık, ya tarım yada savaşçılıktır. Yerleşik hayat baz alındığında çiftçilerin hepsi değirmencilere muhtaç kaldıkları kanısına rahatça varabiliriz. Yani köyün en zenginlerinden biri değirmencilerse bu adamlar paralarını yağmalama olaylarına karşı saklamak zorunda kalırlar. Siz olsaydınız nereye saklardınız?
• Eski Evler ve Bahçelerindeki Muhtemel Mezarlar: Ören yeri sakinlerinin olası saklantı yerlerinden biride bunlardır. Ev kalıntılarının duvar köşeleri, ocak altları, sağlamsa bacalar yada eşik altları araştırmaya değer yerlerdir. Ayrıca yaşantıya ait belli bir mezarlık alan yoksa, bazı medeniyetlerde ölenlerin kendi bahçelerine gömüldükleri de bilinir. Kim bilir kayıkçı Kharon göz yada ağız paralarını almadıysa, siz alın bari boşa gitmesin
• Mezarlar: Bir üstte hazır bahsetmişken yaşantı yerlerine yakın mesafede, (Bu 250 m ile 2 km arasında değişebilir) mezarlık alanları bulunur. Mezarlarda çıkabilecek buluntuların tam noktaları medeniyetlere ve yapılarına göre farklılık gösterebileceğinden burada bahsetmeyeceğim.

 

 

Kendim şu anda İzmir'de bulunduğumdan kendi ilimdeki bilinen ören yerlerini araştırdım. Sizlerde İnternetin bu güzel nimetlerinden yararlanıp bulunduğunuz ildeki ören yerlerini ve sit alanı olup olmadıklarını ve hatta arkeolojik kazı yapılıp yapılmadığını araştırabilirsiniz. Bazı SANAL ustalar bu tür yerleri kendilerine saklasalar da, ben herkesin ekmeği bölüşmesinden yanayım. İzmir ören yerleri için linki tıklamanız yeterlidir...  http://www.izto.org.tr/tr/oren-yerleri-arkeolojik-alanlar

 

Bu yazı tamamen şahsıma aittir. Hiç bir yerden alıntı yapmadığım için kaynakça belirtemeyeceğim  Mfr Hunter