Horasan her zaman define ile alakalı olmasa dahi, bir şeyleri gizlemek, üzerini kapatmak ve yapı oluşturmak içinde kullanıldığından dolayı bu konuya define işaretleri başlığı altında değinmeye karar verdim.




Horasanı günümüze uyarlarsak şu anki kullanılan çimento bazlı harç diyebiliriz. Eskiden çimento yokmuş horasan kullanılırmış diyebiliriz. Horasan yüzyıllar boyunca dayanıklılığını kanıtlamış bir malzemedir.
Horasan yapımın da; mil, kireç, mermer, maden ve kiremit tozları, yumurta akı, silis (dayanıklılığını arttırmak için kan, pişmiş toprak, peynir, reçine, bitkisel lifler, saman, insan kılı vb bağlayıcı maddeler) kullanılmıştır.
Kimi horasan ustaları bu malzemeye boya karıştırarak parça kayaları tamamen bütün olarak göstermeyi başarmış ve doğal kayalardan ayırt edilemeyecek şekle sokmuştur.
Yapılan analizlerde horasanın; bağlayıcı malzemenin kirecin karbonatlaşması sonucu oluşan kalsit kristalleri ve tuğla tozu ile kirecin reaksiyonu sonucu oluşan kalsiyum, silikat ve alüminat hidratlardan oluştuğu gözlemlenmiştir.
Horasan Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde yoğunlukla kullanılmış, 15. yüzyıldan sonra kullanım alanı oldukça genişlemiştir.


PEKİ NASIL ÇÖZÜNÜR?


Horasanı çözmekteki en doğru yol bu malzemenin hangi karışımlardan olduğunu bilmektir. Bu yüzden her bulunan horasan şu şekilde çözülür diyemeyiz. Fakat genelleme olarak şöyle bir yol izleyebiliriz.

1. Yarım metrekarelik 10-12 cm kalınlığında bir horasanı çözmek için 1 kg üzüm sirkesi, 1 kg limon suyu, yarım kg saf alkol ve yarım kg asit kullanılır. Asit, sirke ve limon suyu birbirine karıştırılır. Horasan üzerine dökülür bu sırada koruyucu ekipman kullanınız ve teneffüs etmeyiniz. bu karışım döküldükten sonra 2 saat kadar bir süre beklenir ki horasan bu karışımı emsin. ardından bölgeye saf alkol dökülür ve yakılır.

2. Bir başka yöntem bölgeye doğrudan saf alkol dökülür, horasan biraz emdikten sonra yakılır. Yanma işlemi bittikten sonra bölge şalamayla ateşe maruz bırakılır. Yaklaşık 20 dk süren bu yakma işleminde horasan halen tepki vermediyse üzerinde soğuk su dökülüp çatlaması sağlanır.

3. Diğer yöntem ise herkesin uyguladığı hilti ve matkap olayıdır. Onu anlatmaya gerek olmadığını düşünüyorum.

Tüm bu yöntemlerin ardından çekiçle horasanı yoklayıp dayanıklılığının ne ölçüde azaldığını kontrol ediniz. Ayrıca altında boşluk tespit edilen horasan yapılarda düşme tehlikesini göz ardı etmeyiniz ve kendinizi sağlama alınız.

HORASANI NASIL AYIRT EDERİZ?




Kimi horasan ustaları bu malzemeyi hazırlarken ekleyeceği kayanın yapısını ve rengini birebir taklit etmeyi başarmıştır.
Örneğin yukarıdaki resimde görülen horasan andezit kayaçlara uygulandığında ayırt edilmesi çok zor bir hal alabilir.
Kimi yapılardaki horasanlar ise gerek zamanın verdiği yıpranma,oksitlenme ve güneş gibi etkenler ile ana kayayla aynı görünümü almış olup gözle ayırt edilmesi imkansız hale gelmiştir.
Bu tür yapılarda horasanlı bölgeyi belirlemek için uygulanan en yaygın ve etkili yöntem yapıyı ıslatmaktır. Horasan yapısı gereği daha az yoğun olduğundan suyu daha çok emecek ve ana kayaya nazaran daha geç kuruyacaktır.
Kireç taşı vb gibi kireçli yapılardaki horasanlarda ise, kireç karışımı sıkılaştırdığından dolayı bu durum pek etkili olmaz. Fakat her durumda olduğu gibi horasan da, günümüz sıva harcı vb gibi sonradan uygulanan sıvamalar gibi zaman içerisinde ana kayadan ayrılmaya ve katman oluşturmaya çalışır.
Bunun bilincinde olan defineci yada araştırmacılar bu bilgileri dikkate alarak araştırmalarına yön vermelidirler.

Ekleme yapmak isteyen arkadaşlar fikirlerini paylaşırsa sevinirim. Mfr Hunter.